2012/01/19

Platon

k.a 427-k.a.347.urte bitarteetan bizi izan zen greziar filosofoa izan zen eta Aristotelesen maisu eta Sokratesen ikasle izan zen. Etika, poliltlika, metafisika eta epistemologia izan ziren berak aztertu zituen lehen gaiak. Bere lan nagusia salasaldiak bertan Sokrates pertsona nabarmena izanik.

Platonen ingurua ezer gutxi esagutzen da, gainera, ezagutzen den pittin hori nahiko dudagarria da. Platonen bizitzari buruz Filosofoen bildumako III. Libluruan agertzen da , baina ageri den guztia anekdotak dira. Platonen iturri fidagarriena berak VII,VIII eta XIII.mendeko gutunak dira.

Platon atenasen jaio zen, Perikles hil eta bi urtera, bera familia handi batean jaioa da, horren ondorioz, hezkuntza handia jasotako pertsona da. Bera familia aristokratakoa zen Ariston bere aita izanik, periktione izeko eta solonen anaia. Bera antzerikian eta kirolean aritua dela estaen duten.

k.a 399.urtean sokrates epaitu zutenez platon bere ikasleen kontra kanpaina bat jarri zuen, horren ondorioz, atenasetik ihes egin behar izan zuen. Platon 12 urte egon zen atenasetik at denbora horretan mediterraneoan zehar hainbat bidai egin zituen estae baterako sizillian, egipto, megar, zirene... sizilian egon zenean pitagorasen jarraitzailea izan zen eta matematikarako joera berenganaturik.

k.a. 385.urtean Atenasera itzuli eta Akademia ikastetxeasortu zuen. Ikastetxe artan filosofia irakasten zen eta VI.menderarte filosofia erakunde nagusi bat zegoen. Hantxe hanibat ikasle izan zituen adibidez aristoteles eta bertan abere lanik garrantzitzuenak idatzi zituen.k.a 367.urtean Siziliara itzuli zen DionisioII.aren mende segoelarik. Bidai hau ez zen batere ondo bukatu baizik eta erregeak bere aurkako matzinada egin zuelako. Horren ondorioz atenasera itzuli zen erregearen baimenarekin dionisiorekin batera eta hantxe pasatu zituen 4 urtez, horren ondoren , k.a. 361.urtean siziliara itzulil ziren eta gauzak ez ziren ongi suertatu. Bidai horretan atzilotua izan zen eta dionek ihes egin zuen baina denbora pasatu zenean erahil egin zuten dionisio horrela armada bat osatu zuten. Platon Atenasera itzuli zen eta bere bizitzako azken hamairu urteak bertan pasatu zituen, bera 80 urte ingururekin hil zen, k.a.347.urtean.

Platonek idealizatzen duen teoria bi errealitate maila daude mundu sentikorra eta ideien mundua mundu sentikorra objetu fisiko eta irudiak daude bertan fisiko ez da perfektua, aldakorra izanik , ordea ideien mundua hilezkoa eta bakarrak adierazten dutelarik. Platonek ideien teoria , ideien mundua erralitate bezala adierazten du. Ideia mundua goi-mailako bezala adierazten du eta mundu sentikorra, behe mailakoak bezalakoak. Ideia sentikorrak entzunez ez dira esagotu, ordea, ideiak esagutzeko modu bakarra arrazomenduak ziren. Platonen planteamenduan bikoiztasuna edo dualismoa ikusi zitzakeen bi errealitate maila egonik ideien mundua eta mundu sentikorra, baita ere, bi ezagutz maila benetako ezagutza eta sasi- ezagutza. Orduan esan daiteken berak teoria dualistak islatzen dituela.

No hay comentarios:

Publicar un comentario